KÜTÜPHANE, DEĞİŞİMİN VE DEMOKRASİNİN ANAHTARIDIR: MARUF 25 PANEL RAPORU

MARUF25 Bir Kamusal Alan Olarak Kütüphaneler Paneli

Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) İstanbul Şubesi olarak, Marmara Urban Forum’un (MARUF 25) ikinci gününde (2 Ekim) gerçekleştirdiğimiz “Bir Kamusal Alan Olarak Kütüphaneler” başlıklı panelle büyük bir başarıya imza attık. Kütüphaneciler, akademisyenler, kütüphane gönüllüleri ve farklı sektörlerden gelen dinleyicilerin yoğun katılım gösterdiği panel, kütüphanelerin kent yaşamındaki hayati rolünü yerel, ulusal ve uluslararası bakış açılarıyla masaya yatırdı.

Değişimin Anahtarı: Panelden Toplumsal Dönüşüm Vurguları

TKD İstanbul Şubesi Başkanı Bahar Biçen Aras’ın moderatörlüğünde gerçekleşen panel, güçlü bir vizyon sundu: "Kültür bir ihtiyaçtır" ve kütüphaneler bu ihtiyacı karşılamak için hizmetleri sunan, yalnızca bilgi mekânı değil, aynı zamanda değişimin ve gelişimin anahtarıdır.

Panelistlerin ortak vurguları, kütüphanelerin "kitap ve bilginin ötesinde" sunduğu değerler üzerine odaklandı:

● Erişilebilirlik ve Çeşitlilik: Kütüphanelerin erişilebilirliği olmazsa olmazdır. Fiziksel geliştirmeler ve programlar, özellikle dezavantajlı mahallelere erişimi artırmalı ve hizmetlerde toplumsal çeşitliliği gözetmelidir.

●     Demokrasi ve Eğitim: "Eğitim demokrasiyi, demokrasi gelişmeyi getiriyor" tezi güçlü bir şekilde desteklendi. Kütüphaneler, travma veya kutuplaşma dönemlerinde bile tarafsız bir diyalog alanı yaratarak demokrasinin temelini sağlamlaştırır.

●     Hayat Değiştiren Güç: Kütüphanenin en önemli etkisi, "kişilerin hayatını değiştirmesiyle" başlar; değişen kişiler ise toplumu şekillendirir ve geliştirir. Bu döngü, kütüphaneleri kentlerin demokratik yaşamında vazgeçilmez bir kamusal alan yapar.

● Sürdürülebilirlik ve Savunuculuk: Tüm bu toplumsal katkıların, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA’lar) çerçevesinde sürdürülebilirlikle desteklenmesi gerektiği vurgulandı. Savunuculuk rolü, hizmetlerin somut katkısını göstermek açısından hayati öneme sahiptir.

Yerelden Küresele Mesleki Vizyon: Farklı Deneyimler

Panel, kütüphanecilik vizyonunu somutlaştırmak ve zenginleştirmek amacıyla üç farklı düzeyden deneyim ve bakış açısını bir araya getirdi. Konuşmacılarımız, küresel standartlardan yerel uygulamalara uzanan bir yelpazede kritik konulara değindi:

Yerel Etki ve "Üçüncü Mekan"

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Şube Müdürü Ali Şafak Özdemir, megakentteki kütüphanelerin üstlendiği "üçüncü mekan" rolünü detaylandırdı. Kütüphaneler, ev ve iş/okul dışında bir sığınak, buluşma ve sosyalleşme noktası olarak görülüyor. Özdemir, hizmetlerin belirlenmesinde kullanıcı katılımını esas alan yaklaşımın, bu mekanların toplumsal faydasını en üst düzeye çıkardığını vurguladı.

Ulusal Hafıza ve Çağdaş Kamusal Alan Dengesi

Ulusal düzeyde ise, Sırbistan Milli Kütüphanesi Vekil Müdürü Jasmina Ninkov, milli kütüphanelerin misyonundaki hassas dengeye dikkat çekti. Ninkov, kültürel mirası koruma ile çağdaş bir kamusal alan olma arasındaki dengeyi nasıl kurduklarını açıkladı. Özellikle, gençleri ulusal hafızayla buluşturmayı amaçlayan programlar, geleneksel misyonu modern ihtiyaçlarla birleştiren başarılı bir örnek teşkil ediyor.

Küresel Standartlar ve Teknolojik Entegrasyon

Son olarak, IFLA Yönetim Kurulu Üyesi Ertuğrul Çimen, konuyu küresel bir perspektife taşıdı. Çimen, IFLA'nın bakış açısıyla, yenilikçi kütüphanelerin teknoloji ve toplumsal çeşitliliği birleştirme çabalarına odaklandı. Ayrıca, Türkiye'deki kütüphanelerin uluslararası standartlara ulaşmasındaki engellere değinerek, sürekli iyileştirme ve küresel normlara uyumun önemini vurguladı.

Bu bölüm, dinleyicilere kütüphanelerin yerel topluluklar için bir buluşma noktası olmaktan, ulusal mirası koruyan köprüler kurmaya ve küresel teknolojik standartlara adapte olmaya kadar uzanan geniş bir etki alanına sahip olduğunu gösteriyor.

IFLA'nın savunuculuk faaliyetleri, kütüphanelerin toplum için önemini ve potansiyelini küresel, bölgesel ve yerel düzeylerde vurgulamaya odaklanır. Kütüphanecilerin bulunduğu yerlerde IFLA savunuculuğu stratejisini (kütüphaneleri pasif bir depolama alanı olmaktan çıkarıp, bilgili, katılımcı ve dayanıklı toplumları güçlendiren temel bir aktör haline getirmeyi amaçlayan kapsamlı bir strateji) rehber edinerek çalışmalarımıza devam etmesi önemlidir.

Bir Kamusal Alan Olarak Kütüphaneler Paneli, kütüphanelerin yalnızca kitap barındıran yerler değil, aynı zamanda kentlerin demokratik ve sosyal yaşamında temel bir kamusal alan olduğu tezini güçlü bir şekilde teyit etmiştir. TKD İstanbul Şubesi olarak, bu hayati rolümüzün farkındayız ve eğitim, kültür, sürdürülebilir kalkınma amaçları, erişilebilirlik ve toplumsal çeşitlilik gibi küresel konuları yerel gündemimize taşımaya devam edeceğiz. Üyelerimizin bu aktif katılımı ve mesleki vizyonuyla gurur duyuyor, kütüphanecilik alanındaki öncü rolümüzü sürdürmeyi hedefliyoruz.